رشته مهندسی معماری چیست ؟

معماری یکی از رشته‌های پر طرافدار در میان رشته‌های دانشگاهی است که سالانه افرادی زیادی در این رشته شروع به تحصیل می‌کنند. اگر می‌خواهید در رشته مهندسی معماری به موفقیت دست یابید، لازم است ذهن خلاق و ایده پردازی داشته باشید. اما به یاد داشته باشید، ذهن خلاق و ایده پرداز کافی نیست. لازم است در دروس اصلی این رشته تحصیلی نیز قوی باشید. 

معماری چیست؟

معماری یکی از رشته‌های پر طرفدار گروه ریاضی فیزیک است که البته این رشته به نوعی یک هنر نیز محسوب می‌شود. مباحث درسی این رشته ترکیبی از هنر و ریاضی و فن هستند. در واقع برای تبدیل شدن به یک مهندس معمار خوب و موفق باید از ذوق هنری و ذهنی خلاق و البته روحیه کار گروهی برخوردار باشید.

وظیفه یک مهندس معمار تبدیل تفکرات خلاقانه خود به یک معماری جدید است. مهندسان معمار سعی می‌کنند با توجه به سبک زندگی، فرهنگ، اقلیم و نوع فضا آثار جدید و زیبایی خلق کنند. یک معمار حرفه‌ای ابتدا ایده‌های خلاقانه‌ای در ذهن خود پرورش می‌دهد و سپس قابلیت اجرایی بودن به آن می‌بخشد. برخورداری از هر دو جنبه این رشته، یعنی جنبه ریاضی و فنی و همچنین جنبه هنری برای مهندسان معمار کاملا ضروری است.

مهندس معمار به انگلیسی چه نامیده می‌شود؟

مهندس معمار به انگلیسی Architect Engineer، معمار  Architect و مهندسی معماری Architecture Engineering نامیده می‌شود.

پیشینه مهندسی معماری در ایران

معماری یکی از کهن‌ترین هنرهای ایرانی محسوب می‌شود. ایران یکی از نخستین کانون‌های شهرسازی، سدسازی و مهندسی بوده و آثار باستانی فراوانی در نقاط مختلف آن وجود دارد. آثار و نوشته‌های باستانی به جا مانده از گذشتگان نشان می‌دهند که قدمت هنر و معماری در کشور ما بیش از ۵۰۰۰ سال است.

در دوره‌های مختلف تاریخ ایران، معماران از سبک‌های مختلفی پیروی می‌کردند. در دوره اشکانیان، معماران در ابتدا از سبک‌های هنری یونانی استفاده می‌نمودند. اما کم کم به معماری‌های سنتی و ملی ایرانی روی آوردند. در دوره ساسانیان دین زرتشت به رسمیت شناخته شد و پس از آن سبک‌های هنری پدید آمد که از نظر زیبایی و عظمت با سبک‌های هنری رومی برابری می‌کردند. حتی بسیاری از مورخان و معماران معتقدند که هنر اسلامی نیز متاثر از هنر دوره ساسانی بوده است.

سبک‌های معماری ایرانی در طول تاریخ خود از اصالت طرح و آرایش‌های خاص برخوردار بوده‌اند. در اکثر روستاهای ایران بناهای باستانی همچون معابر، قلعه‌ها، بقعه‌ها و امامزاده‌ها دیده می‌شوند. بسیاری از این بناها دارای سبک‌های معماری خاص و آرایش و تزییناتی خیره‌کننده هستند. از معروف‌ترین معماران و شهرسازان ایرانی باستان می‌توان به سئنا و برازه حکیم اشاره کرد.

دروس مهم برای رشته مهندسی معماری

برخی از دروسی که داشتن پایه قوی در آن‌ها به خصوص در دوره دبیرستان می‌تواند به تحصیل در این رشته کمک کن به شرح زیر هستند.

• مباحث دروس ریاضی و حسابان در سطح عمومی
• مباحث دروس هندسه و ترسیم در سطح خوب و عالی
• زبان انگلیسی در سطح خوب به منظور کمک گرفتن از رفرنس‌ها و منابع خارجی
• دروس تاریخی به خصوص در رابطه با تاریخ ایران به منظور داشتن زمینه تاریخی

در دانشگاه نیز دروس مختلفی در این رشته در مقاطع مختلف تدریس می‌شود.

برخی از اصلی‌ترین دروس دانشگاهی رشته معماری عبارتند از:

طرح معماری ۱ تا ۵

مقدمات طراحی معماری

تاریخ معماری ( اسلامی، معاصر، جهان )

آشنایی با مصالح ساختمانی

ایستایی و سیستم های ساختمانی

نقشه‌کشی و ترسیم فنی

مبانی نظری رشته معماری

متره و برآورد

مرمت ابنیه تاریخی

تنظیم شرایط محیطی

بیان معماری ۱ تا ۳

برخی از نرم‌افزارهای کاربردی رشته معماری عبارتند از:

اتوکد (AutoCAD)

لومیون (Lumion)

رویت (Revit)

راینو (Rhino)‌

وظایف مهندس معمار

به طور کلی می‌توان گفت که وظیفه اصلی یک مهندس معمار(Architect Engineer) طراحی و ساخت ساختمان‌ها و بناهاست. معماران نقشه‌های ساختمان‌ها و برنامه‌های بازسازی آن‌ها را طراحی می‌کنند. همچنین وظیفه طرح‌ریزی و ترکیب مجموعه‌ای از بناها و ساختمان‌ها و همین‌طور فضاهای اطراف آن‌ها نیز بر عهده مهندس معمار است. این وظایف باید بر پایه علوم مهندسی، خلاقیت‌های هنری و شناخت نسبت به فرهنگ، رسوم و ویژگی‌های جغرافیایی مناطق مختلف انجام گیرد.

علاوه بر این، نظارت مستقیم بر فعالیت افراد دیگر از جمله مهندسان عمران و تکنسین‌های تاسیسات الکتریکی و مکانیکی، از دیگر وظایف مهندس معمار به شمار می‌آید. معماران ناظر نهایی پروژه‌های ساختمانی بوده و وظیفه هماهنگی کلیه نقشه‌ها، از جمله نقشه‌های معماری، محاسبات سازه‌ای و تاسیساتی را بر عهده دارند.

تفاوت‌ها و شباهت‌های رشته‌های مهندسی معماری و مهندسی عمران

یکی از سوالاتی که همیشه در انتخاب بین رشته‌های مهندسی معماری و عمران مطرح می‌شود، این است که تفاوت‌های بین این دو رشته چیست. قبل از تصمیم‌گیری در این مورد توصیه می‌شود افراد اطلاعات لازم در مورد این دو رشته را کسب نمایند.

برای درک تفاوت بین این دو رشته به این مثال توجه کنید. بدن انسان دارای قسمت‌های مختلفی از جمله گوشت، استخوان، مو، ناخن و … است. در این مثال بخش اسکلت و استخوان‌بندی انسان به مهندس عمران نسبت داده می‌شود و قسمت‌های ظاهری بدن مانند مو و پوست به مهندس معمار.

در پروژه‌های ساختمانی نیز چنین است. به این معنی که تصمیم‌گیری در مورد اسکلت‌بندی ساختمان مربوط به مهندس عمران و تصمیم‌گیری در مورد نما، پلان طبقات و دکوراسیون داخلی مربوط به مهندس معمار است. البته مهندسین عمران و معماری برای دستیابی به خواسته‌های دو طرف همواره باید با یکدیگر درتعامل باشند.

گاهی اوقات این سوال در ذهن افراد نیز مطرح می‌شود که کدام یک از این دو رشته بهتر هستند. در پاسخ به این سوال باید گفت که چنین مقایسه‌ای اصولا کار درستی نیست. چرا که این دو رشته‌ از یک جنس نیستند و نمی‌توان آن‌ها را با یکدیگر مقایسه کرد. مهندسی عمران بیشتر در حوزه علوم فنی و مهندسی قرار گرفته در صورتی که رشته معماری زیرمجموعه هنر است.

البته در هر صورت این دو رشته شباهت‌هایی نیز با یکدیگر دارند. وجه مشترک اصلی رشته عمران و معماری این است که هر دو با ساخت و ساز و عملیات ساختمانی سروکار دارند. گاهی نیز در برخی پروژه‌ها به دلیل شباهت زیاد بین وظایف، از مهندس معمار به جای مهندس عمران یا برعکس استفاده می‌گردد.

مشاغل موجود برای مهندس معمار

مهندسان معمار می‌توانند در آزمون‌های استخدام ادارات دولتی شرکت نمایند و یا وارد بازار کار آزاد شوند. این مشاغل شامل طیف گسترده‌ای است. به عنوان مثال مهندسان معمار می‌توانند یک دفتر طراحی خصوصی تاسیس کرده و یا با شرکت‌های فنی مهندسی همکاری کنند. از جمله دیگر فعالیت‌های مهندسان معمار می‌توان به تاسیس شرکت‌های ساخت و ساز، کسب پروانه اشتغال از وزارت مسکن و شهرسازی، انجام پروژه‌های مختلف به صورت شخصی، طراحی داخلی یا طراحی نمای ساختمان‌های اداری، تجاری و مسکونی، نظارت بر اجرای درست پروژه‌های ساختمانی، نقشه‌کشی در دفاتر فنی مهندسی، مدل‌سازی و طراحی سه بعدی، ارائه مشاوره در زمینه ساخت و ساز، و یا تدریس خصوصی دروسی دانشگاهی اشاره کرد.